Τι ορίζουμε ως διάρροια;

Αρχικά, η διάρροια ορίζεται ως η συχνή διέλευση υδαρών ή πολύ μαλακών κοπράνων, συνήθως περισσότερες από τρεις φορές την ημέρα. Είναι σύμπτωμα και όχι ασθένεια από μόνη της και μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες.

Βασικά χαρακτηριστικά της διάρροιας:

  1. Αυξημένη συχνότητα κενώσεων (πάνω από 3 φορές την ημέρα)
  2. Υδαρή ή άμορφα κόπρανα
  3. Αυξημένος όγκος και υγρασία στα κόπρανα

Κατηγορίες διάρροιας:

1️ Οξεία διάρροια – Διαρκεί έως 14 ημέρες και συνήθως προκαλείται από ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις, τροφική δηλητηρίαση ή αντιβιοτικά.
2️ Επιμένουσα διάρροια – Διαρκεί 14-30 ημέρες και μπορεί να οφείλεται σε εντερικές λοιμώξεις ή άλλες υποκείμενες παθήσεις.
3️ Χρόνια διάρροια – Διαρκεί πάνω από 30 ημέρες και σχετίζεται με παθήσεις όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, η κοιλιοκάκη ή οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (νόσος Crohn, ελκώδης κολίτιδα).

Πιθανά συνοδευτικά συμπτώματα:

  • Κοιλιακός πόνος ή κράμπες
  • Ναυτία ή έμετος
  • Πυρετός (αν υπάρχει λοίμωξη)
  • Αφυδάτωση (ξηροστομία, ζάλη, μειωμένη ούρηση)
  • Αίμα ή βλέννα στα κόπρανα (σε σοβαρές περιπτώσεις)

Αίτια της διάρροιας

Η διάρροια μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, είτε λόγω προσωρινών καταστάσεων είτε ως σύμπτωμα υποκείμενης ασθένειας. Παρακάτω είναι οι κύριες αιτίες της διάρροιας:

  1. Λοιμώξεις

  • Ιοί: Όπως ο ιός της γαστρεντερίτιδας (π.χ. νοροϊός, ροταϊός). Αυτοί οι ιοί προκαλούν φλεγμονή στο στομάχι και τα έντερα, οδηγώντας σε διάρροια.
  • Βακτήρια: Όπως η Salmonella, Escherichia coli (E. coli), Campylobacter, Shigella, που προκαλούν τροφική δηλητηρίαση ή λοίμωξη του εντέρου.
  • Παράσιτα: Όπως η Giardia και η Entamoeba histolytica, που μπορούν να προκαλέσουν διάρροια μετά από κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων ή νερού.

  1. Τροφική δηλητηρίαση και αλλεργίες

  • Ανεπαρκής αποθήκευση ή μαγείρεμα τροφίμων που οδηγεί σε ανάπτυξη βακτηρίων ή τοξινών (π.χ. Staphylococcus aureus).
  • Αλλεργία ή ευαισθησία σε τροφές: Όπως η δυσανεξία στη λακτόζη ή η αλλεργία σε κάποια συστατικά τροφών (π.χ. γλουτένη).

  1. Αντιβιοτικά και φαρμακευτική αγωγή

Επιπλέον, η λήψη αντιβιοτικών μπορεί να διαταράξει την ισορροπία της εντερικής χλωρίδας, προκαλώντας διάρροια. Ορισμένα φάρμακα (όπως τα ΜΣΑΦ ή τα αντιόξινα με μαγνήσιο) μπορούν επίσης να προκαλέσουν διάρροια.

  1. Ιατρικές καταστάσεις

  • Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS): Ένα λειτουργικό πρόβλημα του εντέρου που προκαλεί διάρροια, κολικούς πόνους και αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου.
  • Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου: Όπως η νόσος Crohn και η ελκώδης κολίτιδα, που προκαλούν χρόνια διάρροια και φλεγμονή του εντέρου.
  • Κοιλιοκάκη: Αυτοάνοση ασθένεια που προκαλεί διάρροια και βλάβες στο έντερο όταν καταναλώνεται γλουτένη.
  • Υποθυρεοειδισμός ή άλλες ενδοκρινικές παθήσεις μπορεί επίσης να επηρεάσουν την κινητικότητα του εντέρου.

  1. Άλλες αιτίες

  • Στρες και ψυχολογικοί παράγοντες: Το άγχος και το στρες μπορεί να οδηγήσουν σε διάρροια λόγω των επιπτώσεών τους στο πεπτικό σύστημα.
  • Ανεπάρκεια αλάτων και ηλεκτρολυτών: Η αφυδάτωση ή η απώλεια ηλεκτρολυτών μπορεί επίσης να προκαλέσει διάρροια ως φυσική αντίδραση του οργανισμού.

  1. Διατροφικές αιτίες

  • Περίσσεια φυτικών ινών: Υπερβολική κατανάλωση φυτικών ινών (π.χ. από φρούτα, λαχανικά, δημητριακά) μπορεί να προκαλέσει διάρροια.
  • Λίπος και γαλακτοκομικά: Η κατανάλωση λιπαρών τροφών ή προϊόντων που περιέχουν λακτόζη μπορεί να προκαλέσει διάρροια σε άτομα με ευαισθησία.

 

 

Διατροφή στη Διάρροια – Γαστρεντερίτιδα

Όταν έχεις διάρροια, η σωστή διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση του εντέρου και στην πρόληψη της αφυδάτωσης. Βασικές διατροφικές οδηγίες:

  1. Κατάλληλες τροφές (BRAT diet)

Αυτή η διατροφή περιλαμβάνει ήπιες, εύπεπτες τροφές:
Μπανάνες – Πλούσιες σε κάλιο, συμβάλλουν στην αναπλήρωση των ηλεκτρολυτών.
Ρύζι – Ιδιαίτερα το λευκό ρύζι, είναι εύπεπτο και απορροφά υγρά.
Μήλο (χωρίς φλούδα) ή σάλτσα μήλου – Περιέχει πηκτίνη, που βοηθά στη στερεοποίηση των κοπράνων.
Φρυγανιές και άσπρο ψωμί – Ευκολία στην πέψη

  1. Επιπλέον τροφές

  • Βραστές πατάτες (χωρίς λάδι και πολλά μπαχαρικά)
  • Ζωμός κοτόπουλου ή λαχανικών (για ενυδάτωση)
  • Γιαούρτι με προβιοτικά (μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση της εντερικής χλωρίδας)
  • Βραστό κοτόπουλο χωρίς πέτσα
  • Κομπόστα χωρίς ζάχαρη

  1. Υγρά & Ενυδάτωση

💧 Πίνε πολλά υγρά για να αποφύγεις την αφυδάτωση:

  • Νερό
  • Χαμομήλι
  • Αραιωμένο χυμό μήλου
  • Ηλεκτρολυτικά διαλύματα (π.χ. φαρμακευτικά ή σπιτικά με νερό, αλάτι και λίγη ζάχαρη)

Σημείωση:

Είναι πολύ σημαντικό να πίνεις αρκετά υγρά (νερό, αλκαλικό νερό, ηλεκτρολυτικά διαλύματα) για να αποφεύγεις την αφυδάτωση

 

Επιτρεπόμενα Τρόφιμα

Τρόφιμα που Πρέπει να Αποφεύγονται
Μπανάνες (ευκολοχώνευτες, βοηθούν στην αποκατάσταση του καλίου) Ωμά Λαχανικά (όπως λάδι, λάχανο, μπρόκολο, κ.λπ. – δύσκολα στην πέψη)
Ρύζι (λευκό) (εύκολο στην πέψη, απορροφά υγρά) Τηγανητά Φαγητά (προκαλούν ερεθισμούς και επιβαρύνουν το έντερο)
Φρυγανιές/άσπρο ψωμί Γαλακτοκομικά (εκτός από γιαούρτι με προβιοτικά) (δυσκολεύουν την πέψη)
Βραστές Πατάτες (χωρίς λάδι ή βούτυρο) Λιπαρά Κρέατα (π.χ. τηγανητό κρέας, αλλαντικά)
Αραιωμένος Χυμός Μήλου (χωρίς προσθήκη ζάχαρης) Αλκοόλ (ερεθίζει το πεπτικό σύστημα και προκαλεί αφυδάτωση)
Γιαούρτι με προβιοτικά (βοηθά στην αποκατάσταση της εντερικής χλωρίδας) Καφές & Καφεΐνη (επιταχύνουν την κινητικότητα του εντέρου)
Ζωμός κοτόπουλου ή λαχανικών (για ενυδάτωση και θρεπτικά συστατικά) Πικάντικα και καυτερά φαγητά (προκαλούν ερεθισμούς)
Μήλο (σε μορφή σάλτσας ή κομπόστα) (ευκολοχώνευτο και πλούσιο σε πηκτίνη) Γλυκά και επεξεργασμένα τρόφιμα (ζάχαρη και τεχνητές γλυκαντικές ουσίες προκαλούν διάρροια)
Βραστό Κοτόπουλο (χωρίς πέτσα) (εύκολο στην πέψη) Ωμά Ψάρια και Θαλασσινά (δύσκολα στην πέψη και μπορεί να περιέχουν βακτήρια)

 

Ποια τρόφιμα να αποφεύγω στη διάρροια;

Αρχικά, κατά τη διάρκεια της γαστρεντερίτιδας, το στομάχι και τα έντερα είναι ευαίσθητα και χρειάζονται προσοχή στη διατροφή για να μειωθούν τα συμπτώματα και να επιταχυνθεί η ανάρρωση. Υπάρχουν ορισμένα συστατικά τροφών που είναι προς αποφυγή, καθώς ερεθίζουν το πεπτικό σύστημα ή και επιδεινώνουν τα συμπτώματα:

Συστατικά και τροφές που πρέπει να αποφύγεις κατά τη διάρκεια της γαστρεντερίτιδας:

  1. Λιπαρά και Τηγανητά Φαγητά

  • Γιατί: Τα λιπαρά τρόφιμα είναι δύσκολα στην πέψη και προκαλούν ή επιδεινώνουν τη ναυτία και τον κοιλιακό πόνο.
  • Παραδείγματα: Τηγανητά φαγητά, βαριά κρέατα, σάλτσες με πολλές θερμίδες και λίπη.

  1. Γαλακτοκομικά προϊόντα (εκτός από γιαούρτι με προβιοτικά)

  • Γιατί: Κάποιοι άνθρωποι αναπτύσσουν δυσανεξία στη λακτόζη κατά τη διάρκεια της γαστρεντερίτιδας. Αυτό συνήθως προκαλεί διάρροια, φούσκωμα και δυσφορία.
  • Παραδείγματα: Γάλα, κρέμα, παγωτό, τυριά.

  1. Πικάντικα και Καυτερά Φαγητά

  • Γιατί: Τα πικάντικα τρόφιμα ερεθίζουν τον γαστρεντερικό σωλήνα, προκαλώντας φλεγμονή και επιδεινώνοντας τα συμπτώματα (όπως το αίσθημα καύσου ή κοιλιακού πόνου).
  • Παραδείγματα: Κόκκινες πιπεριές, κάρυ, σάλτσες με τσίλι.

  1. Καφεΐνη

  • Γιατί: Η καφεΐνη μπορεί να ερεθίσει το πεπτικό σύστημα και να προκαλέσει αύξηση της κινητικότητας του εντέρου, κάτι που επιδεινώνει τη διάρροια.
  • Παραδείγματα: Καφές, μαύρο τσάι, ενεργειακά ποτά.

  1. Αλκοόλ

  • Γιατί: Το αλκοόλ μπορεί να ερεθίσει το στομάχι, να επιδεινώσει τη φλεγμονή και να προκαλέσει αφυδάτωση.
  • Παραδείγματα: Κρασί, μπύρα, λικέρ, κοκτέιλ.

  1. Σακχαρούχες Τροφές και Επεξεργασμένα Γλυκαντικά

  • Γιατί: Η ζάχαρη και τα τεχνητά γλυκαντικά (όπως η σορβιτόλη) μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της διάρροιας και να προκαλέσουν αέρια ή φούσκωμα.
  • Παραδείγματα: Γλυκά, σοκολάτα, τυποποιημένα ροφήματα με ζάχαρη, γλυκαντικά σιρόπια.

  1. Ωμά Λαχανικά και Φρούτα

  • Γιατί: Ορισμένα ωμά λαχανικά και φρούτα είναι δύσκολα στην πέψη και μπορούν να προκαλέσουν φούσκωμα, πόνο και διάρροια.
  • Παραδείγματα: Λάχανο, μπρόκολο, κρεμμύδια, μήλα, αχλάδια (αν είναι ωμά).

  1. Επεξεργασμένα Τρόφιμα και Συσκευασμένα Φαγητά

  • Γιατί: Τα επεξεργασμένα τρόφιμα συχνά περιέχουν πρόσθετα συστατικά (όπως συντηρητικά και τεχνητές χρωστικές), που μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμούς στο γαστρεντερικό σύστημα.
  • Παραδείγματα: Σαπούνια, μπισκότα, σνακ, έτοιμα φαγητά και κονσερβοποιημένα τρόφιμα.

  1. Υπερβολικά Αλμυρές Τροφές

  • Γιατί: Οι υπερβολικές ποσότητες αλατιού προκαλούν αφυδάτωση, η οποία είναι ήδη επικίνδυνη κατά τη διάρκεια της γαστρεντερίτιδας.
  • Παραδείγματα: Τηγανητά πατατάκια, αλμυρά σνακ, κονσέρβες με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι.

Σημαντικές σημειώσεις:

  • Επιπλέον, είναι σημαντικό να πίνεις πολλά υγρά για να αποφεύγεις την αφυδάτωση. Προτίμησε νερό, ηλεκτρολυτικά διαλύματα ή αραιωμένους χυμούς.
  • Αν υπάρχει και έμετος, κατανάλωσε μικρές ποσότητες τροφής και ξεκίνησε με ελαφριά φαγητά όπως οι τροφές BRAT (μπανάνες, ρύζι, άσπρο ψωμί, φρυγανιές).

 

Τυπικό Διαιτολόγιο Διάρροιας (Δίαιτα BRAT)

Ακόμη, η διατροφή BRAT είναι μια ειδική δίαιτα που συμβάλλει στην ανάρρωση από διάρροια ή γαστρεντερίτιδα, εστιάζοντας σε τρόφιμα που είναι ήπια για το πεπτικό σύστημα. BRAT είναι το ακρωνύμιο για τέσσερις βασικές τροφές:

  • Banana (Μπανάνες)
  • Rice (Ρύζι – προτιμάται το λευκό)
  • Applesauce (Σάλτσα μήλου ή κομπόστα μήλου)
  • Toast (Φρυγανιές ή άσπρο ψωμί)

 

Πρώτη ημέρα (ή πρώτη φάση ανάρρωσης)

  • Πρωινό:
    • 1 μπανάνα
    • 1 φέτα φρυγανιά
    • 1 ποτήρι αραιωμένο χυμό μήλου (ή 1 μικρό μπολ με κομπόστα μήλου χωρίς ζάχαρη)
  • Μεσημεριανό:
    • 1 μικρό μπολ με λευκό ρύζι (βρασμένο χωρίς μπαχαρικά ή λάδι)
    • 1 φέτα φρυγανιά
    • 1 μικρό μπολ με σάλτσα μήλου (χωρίς ζάχαρη)
  • Απόγευμα:
    • 1 μπανάνα ή μερικές φέτες φρυγανιά
    • Νερό ή αραιωμένος χυμός μήλου
  • Βραδινό:
    • 1 μικρό μπολ με λευκό ρύζι
    • 1 φέτα φρυγανιά ή 1 μπανάνα

Σημαντικές σημειώσεις για τη διατροφή BRAT:

  • Αρχικά, στοχεύει στην αποκατάσταση του εντέρου, δίνοντας στον οργανισμό ελαφριά τρόφιμα που δεν ερεθίζουν το πεπτικό σύστημα.
  • Είναι πολύ σημαντικό να παραμένεις ενυδατωμένος κατά τη διάρκεια αυτής της δίαιτας, καθώς η διάρροια προκαλεί αφυδάτωση. Προτίμησε να πίνεις αρκετό νερό, ηλεκτρολυτικά διαλύματα ή αραίωση χυμών για να αναπληρώσεις τα υγρά.
  • Τέλος, η δίαιτα BRAT είναι κατάλληλη για βραχυπρόθεσμο χρονικό διάστημα (1-2 ημέρες). Μετά από αυτή την περίοδο, μπορείς να επαναφέρεις πιο θρεπτικές τροφές, όπως άπαχα κρέατα, βραστά λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης, καθώς το έντερο αρχίζει να ανακάμπτει.

Σταδιακή επαναφορά τροφών:

Μετά από τις πρώτες 1-2 ημέρες, μπορείς σταδιακά να προσθέσεις:

  • Βραστά λαχανικά (π.χ. καρότα, πατάτες)
  • Άπαχο κρέας (π.χ. κοτόπουλο χωρίς πέτσα)
  • Γιαούρτι με προβιοτικά (για να βοηθήσει στην αποκατάσταση της εντερικής χλωρίδας)
  • Ποικιλία φρούτων (εκτός από τα όξινα, όπως τα πορτοκάλια ή τα λεμόνια)

Η διατροφή BRAT είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την αρχική φάση ανάρρωσης από γαστρεντερίτιδα ή διάρροια. Ωστόσο, είναι σημαντικό να την ακολουθήσουμε για μικρό χρονικό διάστημα, καθώς είναι περιοριστική και δεν παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για τον οργανισμό μας.