Τι είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto;
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι μια αυτοάνοση πάθηση του θυρεοειδούς αδένα. Σε αυτή, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται και καταστρέφει τον θυρεοειδή αδένα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανεπαρκή παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών, προκαλώντας υποθυρεοειδισμό.
Ο θυρεοειδής είναι ένας αδένας σε σχήμα πεταλούδας. Βρίσκεται στον αυχένα. Έχει κεντρικό ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού, της ενέργειας, και της ανάπτυξης μέσω της παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών (θυροξίνη – T4 και τριιωδοθυρονίνη – T3). Στην περίπτωση της θυρεοειδίτιδας Hashimoto, το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει αντισώματα που επιτίθενται στους ιστούς του θυρεοειδούς αδένα, οδηγώντας σε φλεγμονή και βλάβη του.
Συμπτώματα της θυρεοειδίτιδας Hashimoto
Τα συμπτώματα είναι ήπια στην αρχή. Συνήθως αναπτύσσονται σταδιακά.
Συχνά περιλαμβάνουν:
- Κούραση και κόπωση
- Κρίσεις κατάθλιψης
- Ξηρό δέρμα και μαλλιά
- Αύξηση βάρους
- Ευαισθησία στο κρύο
- Δυσκοιλιότητα
- Μειωμένη μνήμη και συγκέντρωση
- Εύθραυστα νύχια
- Πρησμένος θυρεοειδής (γκουτέρ)
- Πόνος στους μυς και τις αρθρώσεις
Αίτια και παράγοντες κινδύνου
Η αιτία της θυρεοειδίτιδας Hashimoto δεν είναι πλήρως κατανοητή. Θεωρείται ότι προκαλείται από συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
- Οικογενειακό ιστορικό αυτοάνοσων παθήσεων
- Οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς από τους άνδρες
- Η ηλικία (συχνότερα σε μεσαία ηλικία)
- Άλλες αυτοάνοσες ασθένειες, όπως ο διαβήτης τύπου 1, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η κοιλιοκάκη
Διάγνωση
Η διάγνωση της θυρεοειδίτιδας Hashimoto περιλαμβάνει:
- Κλινική εξέταση
Εξετάσεις αίματος που μετρούν τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών (T3, T4), της θυρεοειδικής διεγερτικής ορμόνης (TSH) και των αντισωμάτων κατά του θυρεοειδούς (αντισώματα anti-TPO ή anti-Tg). Τα συχνότερα εργαστηριακά ευρήματα περιλαμβάνουν :
- αυξημένα επίπεδα θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) και
- χαμηλά επίπεδα θυροξίνης (Τ4) σε συνδυασμό με
- αυξημένα αντισώματα αντιθυρεοειδικής υπεροξεδάσης (anti-TPO)
- Υπέρηχο θυρεοειδούς για να εξετάσει την κατάσταση του αδένα.
Συνήθως παρατηρείται αύξηση στο μέγεθος του θυρεοειδούς (βρογχοκήλη).
Ποια είναι η θεραπεία της θυρεοειδίτιδας Hashimoto
Η κύρια θεραπεία για τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι η υποκατάσταση των θυρεοειδικών ορμονών μέσω φαρμάκων, συνήθως με λεβοθυροξίνη, η οποία βοηθά στην αποκατάσταση των φυσιολογικών επιπέδων θυρεοειδικών ορμονών στο σώμα.
Ορισμένα τρόφιμα και συμπληρώματα επηρεάζουν την απορρόφηση λεβοθυροξίνης από τον οργανισμό, όπως για παράδειγμα:
- χυμός γκρέιπφρουτ
- καφές
- σόγια και
- πολυβιταμίνες που περιέχουν σίδηρο ή ασβέστιο
Για το λόγο αυτό, η λήψη του φαρμάκου με άδειο στομάχι (30 έως 60 λεπτά πριν το πρώτο γεύμα) οδηγεί σε καλύτερη απορρόφηση.
Η θεραπεία προσαρμόζεται ανάλογα με την ανταπόκριση του ασθενούς στις ορμονικές θεραπείες. Η παρακολούθηση καλό είναι να είναι συχνή με εξετάσεις αίματος για τον έλεγχο των επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών και την προσαρμογή της δόσης, αν χρειάζεται.
Διατροφή για θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Η διατροφή μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την πορεία και τα συμπτώματα της θυρεοειδίτιδας Hashimoto, αν και δεν αποτελεί υποκατάστατο της φαρμακευτικής αγωγής. Ο θυρεοειδής αδένας είναι υπεύθυνος για τη ρύθμιση του μεταβολισμού μέσω της παραγωγής των θυρεοειδικών ορμονών (Τ3 και Τ4), και η λειτουργία του μπορεί να επηρεαστεί από τη διατροφή με διάφορους τρόπους. Ορισμένα τρόφιμα και θρεπτικά συστατικά μειώνουν τη φλεγμονή, ενώ άλλα επιδεινώνουν τα συμπτώματα.
Ιχνοστοιχεία και Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Ιώδιο: Ο θυρεοειδής χρειάζεται ιώδιο για να παράγει ορμόνες, αλλά στην περίπτωση της Hashimoto, η υπερβολική κατανάλωση ιωδίου μπορεί να επιδεινώσει τη φλεγμονή και να αυξήσει την καταστροφή του αδένα. Παρόλο που το ιώδιο είναι απαραίτητο για τη λειτουργία του θυρεοειδούς, οι άνθρωποι με Hashimoto θα πρέπει να αποφεύγουν τα συμπληρώματα ιωδίου, εκτός αν τα συνταγογραφήσει ο ιατρός τους.
Σελήνιο: Το σελήνιο είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που βοηθά στην προστασία του θυρεοειδούς από το οξειδωτικό άγχος και τη φλεγμονή. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η πρόσληψη σεληνίου μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή στον θυρεοειδή αδένα και να βελτιώσει τη λειτουργία του.
Πηγές σεληνίου: Βραζιλιάνικα καρύδια, ηλιόσποροι, ψάρι, αυγά.
Ψευδάργυρος: Ο ψευδάργυρος υποστηρίζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και του θυρεοειδούς. Η ανεπάρκεια ψευδαργύρου έχει συνδεθεί με διαταραχές στην παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών.
Πηγές ψευδαργύρου: Κρέας, θαλασσινά, σπόροι κολοκύθας, όσπρια.
Αντιφλεγμονώδης διατροφή και Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι μια αυτοάνοση ασθένεια και προκαλεί φλεγμονή στον θυρεοειδή. Έτσι, η κατανάλωση τροφών που καταπολεμούν τη φλεγμονή μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων. Οι τροφές που περιέχουν ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (π.χ. σολομός, σαρδέλες, λιναρόσπορος, καρύδια) έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Έτσι, υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Γλουτένη και Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Η αποφυγή της γλουτένης πιθανόν οφελεί ορισμένους ανθρώπους με θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Η γλουτένη βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Σε ορισμένα άτομα προκαλεί φλεγμονή και επιδεινώνει τα αυτοάνοσα προβλήματα. Αν και κάθε περίπτωση είναι διαφορετική.
Φυτικές ίνες και Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες (λαχανικά, φρούτα, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως) είναι σημαντική, καθώς μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από τη δυσκοιλιότητα, ένα συχνό σύμπτωμα του υποθυρεοειδισμού.
Αντιοξειδωτικά και Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά, όπως φρούτα (π.χ. μούρα, πορτοκάλια, μήλα) και λαχανικά (π.χ. σπανάκι, μπρόκολο, καρότα), μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της φλεγμονής και στην προστασία των κυττάρων του θυρεοειδούς από βλάβες.
Επεξεργασμένα τρόφιμα και Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Τα επεξεργασμένα τρόφιμα περιέχουν υψηλές ποσότητες ζάχαρης, αλατιού και συντηρητικών. Έτσι, συμβάλλουν στην αύξηση της φλεγμονή στο σώμα και επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Επιπλέον, η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης συμβάλει στην αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία οδηγεί σε επιδείνωση του υποθυρεοειδισμού.
Προβιοτικά και Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Η Hashimoto συνδέεται με διαταραχές του εντερικού μικροβιώματος. Έτσι, η ενίσχυση της υγείας του εντέρου με τροφές πλούσιες σε προβιοτικά (π.χ. γιαούρτι, κεφίρ, τουρσί λαχανικών) συμβάλει στη βελτίωση της εντερικής χλωρίδας και στη γενικότερη υγεία του ανοσοποιητικού.
Βιταμίνες και Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Βιταμίνη D: Η βιταμίνη D είναι σημαντική για την ανοσοποιητική λειτουργία. Η έλλειψή της σχετίζεται με την ανάπτυξη αυτοάνοσων παθήσεων, όπως η Hashimoto.
Πηγές: Ηλιοφάνεια, λιπαρά ψάρια, εμπλουτισμένα τρόφιμα.
Βιταμίνη B12: Άτομα με υποθυρεοειδισμό έχουν συχνά έλλειψη Β12. Για το λόγο αυτό η διατροφή πρέπει να περιλαμβάνει τροφές πλούσιες σε αυτή τη βιταμίνη, όπως το κρέας, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Τρόφιμα που επηρεάζουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα
Υπάρχουν ορισμένα τρόφιμα που επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Ειδικά σε άτομα με παθήσεις όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, ο υποθυρεοειδισμός ή άλλες διαταραχές του θυρεοειδούς.
Σταυρανθή λαχανικά (Goitrogenic foods)
Τα σταυρανθή λαχανικά (ή κρουσιφόρα) περιέχουν ενώσεις που λέγονται γοϊτρόνες. Οι γοϊτρόνες εμποδίζουν την απορρόφηση του ιωδίου από τον θυρεοειδή αδένα και το ιώδιο είναι απαραίτητο για την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών. Γι’ αυτό οι γοϊτρόνες προκαλούν προβλήματα στη λειτουργία του θυρεοειδούς σε άτομα με ανεπάρκεια ιωδίου ή ήδη υπάρχουσα δυσλειτουργία.
Τρόφιμα που ανήκουν στην κατηγορία των σταυρανθών λαχανικών:
- Μπρόκολο
- Κουνουπίδι
- Λάχανο (λευκό και κόκκινο)
- Κέιλ (κρεμμυδόφυλλα)
- Ραπανάκι
- Μουστάρδα
- Γογγύλι
Σημείωση: Το μαγείρεμα καταστρέφει τις γοϊτρόνες. Επομένως, αν τα καταναλώνεις μαγειρεμένα, δεν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος για την υγεία του θυρεοειδούς. Η κατανάλωση αυτών των λαχανικών ωμών σε μεγάλες ποσότητες (π.χ. ωμό μπρόκολο ή λάχανο) ίσως πρέπει να περιοριστεί, αν υπάρχει ήδη προβληματική λειτουργία του θυρεοειδούς και ιδιαίτερα αν δεν καταναλώνουν αρκετό ιώδιο μέσω της διατροφής τους.
Αφυδατωμένα ή υπερβολικά ιωδιούχα τρόφιμα
Το ιώδιο επηρεάζει την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Επομένως, η κατανάλωση πολύ υψηλών ποσοτήτων ιωδίου μέσω συμπληρωμάτων ή τροφών μπορεί να διαταράξει την ισορροπία και να προκαλέσει υπερβολική ή ανεπαρκή παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών, ειδικά σε άτομα με Hashimoto.
Πηγές ιωδίου:
- Ιωδιούχο αλάτι
- Θαλασσινά (π.χ. ψάρια, θαλασσινά, αστακοί)
- Θαλασσινά φύκια (π.χ. φύκια Nori, Wakame, Kombu)
- Συμπληρώματα ιωδίου
Σημείωση: Αν έχεις θυρεοειδίτιδα Hashimoto, μπορεί να χρειάζεσαι προσοχή στην κατανάλωση συμπληρωμάτων ιωδίου, καθώς η υπερβολική ποσότητα μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα.
Γλουτένη
Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Ορισμένα άτομα με θυρεοειδίτιδα Hashimoto αναφέρουν ότι η αποφυγή της γλουτένης βελτιώνει τα συμπτώματα και μειώνει την αυτοάνοση αντίδραση. Η γλουτένη μπορεί να πυροδοτήσει μια ανοσολογική αντίδραση που επιδεινώνει την κατάσταση σε άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η Hashimoto.
Συμβουλή: Αν υποψιάζεσαι ότι η γλουτένη επηρεάζει τη λειτουργία του θυρεοειδούς σου, μπορείς να δοκιμάσεις μια δίαιτα χωρίς γλουτένη για κάποιο διάστημα και να δεις αν παρατηρείς βελτίωση.
Αλκοόλ
Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του σώματος να απορροφά τα θρεπτικά συστατικά που είναι σημαντικά για την υγεία του θυρεοειδούς, όπως το ιώδιο, το σελήνιο και η βιταμίνη D. Επίσης, το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει τις φλεγμονώδεις καταστάσεις στον οργανισμό.
Συμβουλή: Αν έχεις προβλήματα με τον θυρεοειδή, καλό είναι να περιορίσεις την κατανάλωση αλκοόλ.
Σόγια και Θυρεοειδής
Η σόγια περιέχει φαινολικές ενώσεις (ισοφλαβόνες) που επηρεάζουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς, ειδικά σε άτομα με ανεπάρκεια ιωδίου ή υποθυρεοειδισμό. Η σόγια μπορεί να αλληλεπιδράσει με την απορρόφηση των θυρεοειδικών ορμονών και να μειώσει τη δραστικότητά τους.
Τρόφιμα με σόγια:
- Σόγια και προϊόντα σόγιας (π.χ. τόφου, tempeh, γάλα σόγιας, σόγια σε κόκκους)
Συμβουλή: Αν καταναλώνεις σόγια, είναι καλύτερο να τη μαγειρεύεις καλά και να τη συνδυάζεις με άλλες τροφές που υποστηρίζουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς (π.χ. τροφές πλούσιες σε σελήνιο και ψευδάργυρο).
Αντιθυρεοειδικά τρόφιμα (Goitrogens)
Οι γοϊτρόνες είναι ουσίες που επηρεάζουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Συνήθως βρίσκονται σε ορισμένα λαχανικά και σπόρους. Αν και το μαγείρεμα καταστρέφει τις περισσότερες γοϊτρόνες, η υπερβολική κατανάλωση αυτών των τροφών ωμών ή χωρίς σωστό μαγείρεμα μπορεί να έχει αρνητική επίδραση.
Πηγές γοϊτρογόνων:
- Σταυρανθή λαχανικά (μπρόκολο, κουνουπίδι, λάχανο)
- Σόγια
- Σπόροι και ξηροί καρποί (π.χ. καρύδια)
Συμπερασματικά
Ο θυρεοειδής αδένας μπορεί να επηρεαστεί από διάφορους παράγοντες στη διατροφή. Τα τρόφιμα που περιέχουν γοϊτρόνες, γλουτένη, υπερβολικό ιώδιο ή αλκοόλ επιδεινώνουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Αντίθετα, τα θρεπτικά συστατικά όπως το σελήνιο, ο ψευδάργυρος και τα ω-3 λιπαρά οξέα υποστηρίζουν τη σωστή λειτουργία του. Αν έχεις κάποια διαταραχή του θυρεοειδούς, μπορείς να συζητήσεις με τον γιατρό ή τον διατροφολόγο σου για μια εξατομικευμένη διατροφή που θα στηρίζει την υγεία του θυρεοειδούς σου.
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι μια χρόνια πάθηση. Ωστόσο, με τη σωστή ιατρική παρακολούθηση και θεραπεία, οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν κανονική ζωή και να διατηρούν τα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών υπό έλεγχο.